SAĞ PARTİ TÜZÜĞÜ
KURULUŞ ESASLARIMIZ
KİMLİK
GAYE
İDEOLOJİ VE DOKTRİN
ÜYELİK
PARTİ PROGRAMI
PARTİ TÜZÜĞÜ
PARTİ TEŞKİLATI
BÜYÜK KONGRE
GENEL BAŞKAN
MERKEZ KARAR VE YÖNETİM KURULU
MERKEZ DİSİPLİN KURULU
HÜRRİYET ŞURASI
İL TEŞKİLATI
İLÇE TEŞKİLATI
TEŞKİLATLARIN İLK KURULUŞU
YURTDIŞI TEMSİLCİLİKLERİ
TBMM PARTİ GRUBU
SEÇİM VE ADAYLIK İŞERİ
DİSİPLİN İŞLERİ
PARTİ DEFTERLERİ
MALİ İŞLER
PARTİNİN GELİRLERİ
PARTİNİN GİDERLERİ
BÜTÇE VE HESAP
YETKİ DEVRİ VE MAKAMLARA BİLDİRİM
YÖNETMELİKLER
PARTİ TÜZEL KİŞİLİĞİNE SON VERİLMESİ
YÜRÜRLÜK
KURULUŞ ESASLARIMIZ
KİMLİK:
SAĞ PARTİ, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Siyasi Partiler Kanunu, Seçim Kanunu kapsam ve çerçevesinde kurulmuş olan ve faaliyet gösteren bir siyasi partidir.
Kısaltılmış adı “SAĞ”dır. Partinin Özel İşareti; sarı zemin üzerine siyah çizgiyle çizilmiş içi sarı bir daire içerisinde yine siyah kalın harflerle üst sırada SAĞ alt sırada daha küçük ölçekte PARTİ yazısı ve bunların ortasında yatay vaziyette duran siyah bir kalemden ibarettir. Parti’nin resmi slogan düsturları; “SAĞ OL”, “SAĞ OL TÜRKİYE” ve “KALEME ANDOLSUN!” dur. Parti’nin el işareti ise havaya kaldırılmış sağ elin tuttuğu kalemdir.
GAYE:
SAĞ PARTİ’nin kuruluş gayesi Türkiye’yi sağcı politikalarla her alanda ihya etmektir.
İDEOLOJİ VE DOKTRİN:
SAĞ PARTİ, kuruluş gayesini gerçekleştirmek için ortaya koyacağı politikalarda sağ ideolojiyi doktrinselleştirirken başta minarşizm, ordoliberalizm, liberteryenizm, irredentizm ve muhafazakarlık olmak üzere birçok başat unsuru kullanmaktadır.
Bu sayede başta vergilendirme, kurumların reorganizasyonu, para politikası, dış politika, adalet, sağlık, eğitim, idari reorganizasyonu, çalışma ve ticaret kanunlarının değiştirilmesi, denk ve düşük bütçe, dış ve iç borç tasfiyesi başta olmak üzere Türkiye Cumhuriyeti Devletinin tüm yapısal sorunlarını SAĞ PARTİ iktidarında rahatlıkla çözebilecektir.
ÜYELİK
Partinin tüzük, program ve ilkelerini benimseyen, On sekiz yaşını dolduran, medeni ve siyasi hakları kullanma ehliyetine sahip bulunan her Türk vatandaşı partiye üye olabilir.
Ancak; Hakimler ve savcılar, Sayıştay dahil yüksek yargı organları mensupları, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri, yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, Silahlı Kuvvetler mensupları ile yükseköğretim öncesi öğrencileri siyasi partilere üye olamazlar.
Kamu hizmetlerinden yasaklılar, basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma veya Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biriyle mahkûm olanlar,
Taksirli suçlar hariç beş yıl ağır hapis veya beş yıl ve daha fazla hapis cezasına mahkûm olanlar, Türk Ceza Kanunu’nun İkinci Kitabının birinci babında yazılı suçlardan veya bu suçların işlenmesini aleni olarak tahrik etme suçundan mahkûm olanlar, Terör eyleminden mahkûm olan yasal engeli bulunanlar partiye üye olamazlar.
Siyasi parti üyesi olmaya kanuna göre engel hali bulunmayanların, üyeliğe kabulünü genel merkez yapar. Üye olmak isteyenler parti websitesi üzerinden yahut direkt genel merkeze parti üyelik formunu doldurarak bizzat kendileri başvurabilirler. Parti genel merkezi üye olma istemlerini sebep göstermeksizin reddedebilir. Üye kayıtları genel merkez üye yazım birimince kayda alınır.
Ölüm, İstifa, Disiplin Kurulu kararıyla üyelikten çıkarılma, Siyasi Partiler Kanunu ve bu tüzükte aranan üyelik niteliklerinin kaybedilmesi, Üyenin başka bir partiye üye olması veya adaylık başvurusunda bulunması ile parti üyeliği düşer. Ölüm ve istifa hâlleri dışında kaydı silinen üyenin bu karara 10 gün içinde itiraz hakkı vardır. Bu durumdaki kaydı silinen üyeler hakkındaki nihai karar MKYK’ya aittir ve kesindir.
PARTİ PROGRAMI
SAĞ PARTİ programı partinin varlığının kendisidir. SAĞ PARTİ üyelerinin partideki tüm fikir ve davranışlarını belirler. SAĞ PARTİ’nin tüm politika ve icraatları parti programına göre şekillenir.
Parti Programı, SAĞ PARTİ’nin kuruluş felsefesi ve ideolojisini yansıtmaktadır bundan dolayı teori ve pratikte partinin her şeyi parti programıdır. Tüm üyeleri ve parti yönetimini bağlar.
Parti Programında değişiklik yapma yetkisi ancak ve ancak Büyük Kongrededir. Değişiklik önerilerini, Büyük Kongre delege tamsayısının beşte birinin yazılı olarak vermesi gerekir.
Program değişikliklerinde karar yetersayısı Büyük Kongre üye tam sayısının salt çoğunluğudur.
Eğer program değişiklik istekleri Olağanüstü Kongre yoluyla yapılmak isteniyorsa Olağanüstü Kongre isteminde bulunan Büyük Kongre Üyelerinin sayısı, üye tamsayısının salt çoğunluğunu sağlıyor ise kongre gündemine alınabilir. Aksi takdirde Parti Programı değişikliği Büyük Kongre’de gündem maddesi olarak ele alınamaz, gündeme konulamaz.
PARTİ TÜZÜĞÜ
Tüm parti mensupları Parti Tüzüğüne göre hareket etmek zorundadır. Parti Tüzüğünde değişiklik yapma yetkisi Büyük Kongrededir. Değişiklik önerilerini, Büyük Kongre delege tamsayısının beşte birinin yazılı olarak vermesi gerekir. Tüzük değişikliklerinde karar yetersayısı Büyük Kongre üye tam sayısının salt çoğunluğudur.
Eğer tüzük değişiklik istekleri Olağanüstü Kongre yoluyla yapılmak isteniyorsa Olağanüstü Kongre isteminde bulunan Büyük Kongre Üyelerinin sayısı, üye tamsayısının salt çoğunluğunu sağlıyor ise kongre gündemine alınabilir. Aksi takdirde Parti Tüzüğü değişikliği Büyük Kongre’de gündem maddesi olarak ele alınamaz, gündeme konulamaz.
PARTİ TEŞKİLATI
BÜYÜK KONGRE
Büyük Kongre, partinin en yüksek organıdır. Büyük kongre, seçilmiş üyeler ile tabii üyelerden oluşur.
Seçilmiş üyeler, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının iki katından fazla olmamak kaydıyla, parti tüzüğünde gösterilen şekilde ve sayıda il kongrelerince seçilen delegelerdir. Tabii üyeler; parti genel başkanı, merkez karar ve yönetim kurulu ile merkez disiplin kurulu üyeleri ve partinin üyesi olan bakanlar ve milletvekilleridir.
Taşıdıkları sıfat dolayısıyla büyük kongre üyesi olan kimseler, ayrıca il kongrelerince delege olarak seçilemezler.
Parti genel başkanını, partinin merkez karar ve yönetim kurulu ile merkez disiplin kurulu üyelerini gizli oyla seçmek; partinin tüzük ve programında değişiklik yapmak; partinin gelir - gider kesinhesabını kabul ve merkez karar ve yönetim kurulunu ibra etmek veya kesinhesabı reddetmek; kanunlar, parti tüzük ve parti programı çerçevesinde toplumu ve Devleti ilgilendiren konularla kamu faaliyetleri ve parti politikası hakkında genel nitelikte olmak şartıyla temenni kararları veya bağlayıcı kararlar almak; kanunun veya parti tüzüğünün gösterdiği sair hususları karara bağlamak; partinin kapanmasına veya başka bir partiyle birleşmesine ve böylece hukuki varlığı sona erecek partinin mallarının tasfiye veya intikal şekline dair kararlar vermek, büyük kongrenin yetkilerindendir. Büyük Kongrenin Olağan Toplantıları iki yıldan az üç yıldan fazla sürede olamaz.
Olağanüstü toplantılar, genel başkanın veya merkez karar ve yönetim kurulunun lüzum göstermesi veya büyük kongre üyelerinin en az beşte birinin yazılı istemi üzerine yapılır.
Genel Başkan veya MKYK’nın kararı ya da Büyük Kongre üye tamsayısının beşte birinin on beş günlük süre içinde noterden onaylı imzaları ile yaptıkları başvuru üzerine olağanüstü kurultayı toplantıya çağırır.
Birden fazla çağrının bulunması halinde, Genel Başkan bu çağrıları birleştirebilir. Birleştirilerek yapılan olağanüstü kurultay çağrısının gündeminde, her çağrının gündemi ayrı ayrı yer alır ve ayrı ayrı oylanır.
Üye tamsayısının beşte birinin talebiyle kurultayın olağanüstü toplantıya çağrılabilmesi için imzaların, on beşinci günün bitiminden itibaren yedi gün içerisinde Genel Başkanlığa teslim edilmiş olması gerekir. On beşinci günün bitiminden sonra imza çekilmesi hüküm ve sonuç doğurmaz.
Olağanüstü kurultayın gündemi, isteyenlerce düzenlenir. Üyelerin başvurusunun ortak gündemle yapılması gerekir. Olağanüstü kurultayda gündemden başka bir konu görüşülemez. Seçim yapılamaz. Ancak Genel Başkan gündeme seçim maddesi koyabilir.
Olağanüstü kurultay isteminde bulunan kurultay üyelerinin sayısı üye tamsayısının salt çoğunluğunu sağlıyor ise gündeme, güvenoyu ve seçim maddesi konulabilir.
Olağanüstü kurultay, en az on beş gün önce ilgililere duyurulmak koşuluyla en geç kırk beş gün içinde yapılır.
Eğer program ve tüzük değişiklik istekleri Olağanüstü Kongre yoluyla yapılmak isteniyorsa Olağanüstü Kongre isteminde bulunan Büyük Kongre Üyelerinin sayısı, üye tamsayısının salt çoğunluğunu sağlıyor ise kongre gündemine alınabilir. Aksi takdirde Parti Programı ve Parti Tüzüğü değişikliği Büyük Kongre’de gündem maddesi olarak ele alınamaz, gündeme konulamaz.
Parti kurucuları seçilmiş delegelerin %15'inden fazla olmamak kaydıyla, parti üyelikleri devam ettiği müddetçe, ilk büyük kongre dahil büyük kongrenin tabii üyesidirler. Parti kurucuları ilk büyük kongreyi, partinin tüzelkişilik kazanmasından başlayarak iki yıl içinde toplamak zorundadırlar.
Büyük kongre ilk toplantısını yapıncaya kadar, bu kongrenin yetkilerini kurucular kurulu kullanır. Partinin genel başkanı ile yaş kaydı aranmaksızın kuruculuk şartlarını haiz merkez karar ve yönetim kurulu ile merkez disiplin kurulu üyeleri ve milletvekilleri, bu kurulun tabii üyeleridir.
Büyük kongrenin toplantı yeter sayısı, büyük kongre üye tamsayısının salt çoğunluğudur. İlk çağrı üzerine yapılan toplantıda toplantı yeter sayısı bulunamıyorsa, ikinci çağrı üzerine yapılacak toplantıda toplantı yeter sayısı aranmaz. Büyük kongrenin karar yeter sayısı, hazır bulunan üyelerin salt çoğunluğudur.
Büyük Kongrede açılış genel başkanlık seçimi yoksa genel başkan tarafından yapılır. Varsa hazirun arasındaki Parti Kurucularının en yaşlı üyesi eğer yoksa da delegelerin en yaşlısı tarafından yapılır.
Yoklama, delege kartı alan her bir delegenin kartını YSK yetkililerine bilfiil ibraz etmesi ve ayrıca tutulacak katılım imzasıyla yapılır.
Divan teşekkülü için de gerçekleştirilmesi için de oylama yapılır. Oylama usulü delege kartlarının ibrazı ile YSK yetkililerinin denetiminde imza atılması suretiyle sayımla seçilerek yapılmasıdır.
Gündem, daveti yapan organca hazırlanır ve gündem dışında başka konu görüşülemez.
Büyük Kongre delegelerinin yüzde on beşinin noterde veya divan başkanlığınca görevlendirilecek üyelerin gözetiminde imzalayacakları yazılı önerileri ile genel başkanlığa aday olunabilir.
GENEL BAŞKAN:
Parti Genel Başkanı, büyük kongrece gizli oyla ve üye tamsayısının salt çoğunluğu ile seçilir. İlk iki oylamada sonuç alınamazsa, üçüncü oylamada en çok oy alan seçilmiş sayılır.
Büyük Kongre Divan başkanlığına yapılan adaylık başvuruları ilan edilir. Birden fazla aday varsa her aday için farklı renklerdeki oy pusulaları kullanılır.
Genel Başkan en çok üç yıl için seçilir. Partiyi temsil yetkisi genel başkana aittir. Kanunlardaki özel hükümler saklı kalmak kaydı ile parti adına dava açma ve davada husumet yetkisi, genel başkana veya ona izafeten bu yetkileri kullanmak üzere parti tüzüğünün göstereceği parti mercilerine aittir.
Parti Genel Başkanı, merkez karar ve yönetim kurulunun tabii başkanıdır. Genel Başkanın lüzum görmesi halinde Genel Başkan Yardımcılarını ve Genel Sekreteri görevden alma ve yerlerine bir sonraki büyük kongreye kadar yeni atama yapma talebini MKYK ya bildirir ve bu talebin gereği MKYK üyelerince karar verilir. Tüzük tadili ile ilgili ihtiyaç duyulacak hallerde gerekli ekleme ve çıkarmalar Genel Başkanın teklifi ve MKYK kabulü ile yürürlüğü girer.
MKYK üyeleri arasında görev dağılımı ve değişikliği yapar. Disiplin kurulları hariç tüm parti organlarının doğal başkanı olarak gerektiğinde bu organları toplantıya çağırır ve parti birimleri arasında uyumu sağlar.
Gerektiğinde sınırsız sayıda Genel Başkan Danışmanı tayin eder. Her türlü parti faaliyetlerini takip ve kontrol eder.
Genel Başkan yardımcılarına veya Genel Sekretere yetki devrinde bulunabilir. Kanun, tüzük ve mevzuatın kendisine yüklediği diğer görevleri yapar.
Genel başkanlığın herhangi bir sebeple boşalması halinde, Büyük Kongre toplanıncaya kadar, merkez karar ve yönetim kurulu partiyi temsil yetkisini kendi öncelikli olarak Genel Başkan Vekiline sonrasında ise Siyasi İşler Başkanına o da uygun değilse içinden seçeceği bir üyeye tevdi eder ve en geç kırk beş gün içerisinde büyük kongreyi toplantıya çağırır.
MERKEZ KARAR VE YÖNETİM KURULU (MKYK)
Merkez Karar ve Yönetim Kurulu, partinin karar, yönetim ve icra organıdır. MKYK, Genel Başkan dâhil büyük kongrede seçilen on beş asıl ve sekiz yedek üyeden oluşur. Üyeliğin boşalması hâlinde, sırasına göre yedek üyelerden biri çağrılır ve boşalan üyenin süresini tamamlar.
MKYK iki büyük kongre arasında, parti tüzük ve programına ve büyük kongre kararlarına uymak şartıyla, partiyi ilgilendiren hususlarda karar almak ve alınan kararları uygulamak yetkisine sahiptirler.
Merkez karar organı, zorunlu sebepler dolayısıyla büyük kongrenin toplanamadığı hallerde, partinin hukuki varlığına son verilmesi ve tüzük ve programının değiştirilmesi dışındaki bütün kararları alabilir.
Parti genel başkanı MKYK’nın başkanlığını yapar. Büyük kongrece seçilen merkez organlarının her birinin üyeleri büyük kongrenin ve büyük kongre yetkilerini kullanan kurucular kurulunun tabii üyeleridir.
MKYK lüzum görüldüğünde toplanır. Toplantının gündemi en az üç gün önce üyelere bildirilir. Genel Başkan veya MKYK üye tam sayısının 1/3’ ünün talep etmesi halinde olağanüstü toplantı yapılır.
MKYK, Genel Başkanın bulunmadığı zamanlarda Genel Başkan vekili başkanlığında toplanır. MKYK toplantılarına partinin TBMM grup başkan vekilleri çağrı üzerine katılabilir ancak oy kullanamazlar.
Toplantı yeter sayısı üye tam sayısının salt çoğunluğu, karar yeter sayısı ise toplantıya katılanların salt çoğunluğudur. Gizlilik kararı alınmadığı takdirde oylamalar açık yapılır. Eşitlik hâlinde Genel Başkanın katıldığı görüş kabul edilir.
Parti Genel Başkanı MKYK asıl üyeleri arasından kendisine belirleyeceği sayıda Genel Başkan vekili ve Genel Başkan Yardımcısı seçer. Bunun dışında bir Parti Sözcüsü ve bir de Genel Sekreter belirler.
Sağ Parti’nin MKYK üye sayısı Genel Başkan dahil 15’tir. Bir Genel Sekreter atanması zorunludur ve bu genel sekreter parti içinde başka bir vazife alamaz.
Genel Sekreter, Genel Merkez yazışmalarını yürütür. Genel evrak kayıtlarının tutulduğu birim olarak partinin yazışma ve haberleşme işlemlerini yürüterek tüm resmî yazışmaları yapar. MKYK toplantı tutanaklarını düzenler. Kararları zapta geçirir, imza edilmelerini sağlar ve uygulamalarını takip eder.
MKYK üyelerinden en az bir kişinin de Genel Başkan vekili olması gerekir. Parti Sözcüsüyse aynı zamanda Genel Başkan Yardımcısı da olabilir. Bu yüzden genel başkan vekili sayısına göre genel başkan yardımcısı sayısı en çok 13 kişi olabilir.
MKYK, teşkilatları kurmak, görevden almak, görevden alınanların yerine yenilerini atamak, İl ve ilçe teşkilatlarında organların üye sayısını kanuni sayıdan az olmamak üzere artırmak veya azaltmak,
Tüm seçimlerde seçim mekanizmasını tanzim, sevk ve idare etmek. Partinin amaçlarına uygun taşınır ve taşınmaz mal alımına, satımına, işletilmesine, mevcut varlıklar üzerinde her türlü ayni veya borçlandırıcı hak oluşturmasına karar vermek,
Büyük kongreye sunulacak bilançoyu, kesin hesap raporunu, bütçeyi ve genel faaliyet raporunu hazırlamak,
Zorunlu sebepler dolayısıyla büyük kongrenin toplanamadığı hâllerde, partinin hukuki varlığına son verilmesi, tüzük ve programının değiştirilmesi dışındaki bütün kararları almak,
Genel Başkanın bulunmadığı zamanlarda resmî öncelikli sıraya göre Genel Başkan vekili ya da vekilleri başkanlığında toplanır. Genel Başkan Vekillerinin olmadığı hallerde Siyasi İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı başkanlığından toplanılır.
Genel Başkan istediği zaman Genel Başkan Yardımcılarını, Genel Sekreteri, Parti Sözcüsünü ve Genel Başkan Vekillerini değiştirebilir MKYK’nın onayı olmadan.
MERKEZ DİSİPLİN KURULU (MDK)
Merkez disiplin kurulu Büyük Kongre tarafından seçilen 7 asıl 5 yedek üyeden oluşur.
Seçildikten sonra en geç 10 gün içinde en yaşlı üyenin başkanlığında toplanır. Aralarında başkan, başkan yardımcısı, sekreter ve kâtip üye seçerler.
Merkez disiplin kurulu Partinin Genel Başkanı, MKYK asıl ve yedek üyeleri, kendi başkan ve üyeleri, TBMM eski üyeleri ve eski hükümet üyeleri; partinin kurucu üyeleri, il yönetim kurulları ve il disiplin kurullarının başkan ve asıl üyeleri; il, ilçe, belediye başkanları, yan kuruluşların il başkanları ile ilgili olarak disiplin soruşturmasını yapar ve SPK 57. madde hükmü saklı kalmak üzere karara bağlar.
Merkez disiplin kurulu, il disiplin kurulunun üst mercii olarak il disiplin kurulu kararlarına karşı yapılan itirazları SPK. 57. madde hükmü saklı kalmak üzere kesin karara bağlar.
HÜRRİYET ŞURASI
Türk Sağının önemli isimlerinden oluşan 9 kişilik bir Yüksek İstişare Heyetidir. Genel Başkan tarafından belirlenir. Asli vazifesi murakıplık ve müşirlik yaparak istişare ve murakabe yoluyla SAĞ PARTİ’ye yol göstermektir.
Hürriyet Şurası’nın üye sayısının değiştirilmesi, toplantı sıklığı ve mensuplarının belirlenmesi yetkisi Genel Başkana aittir.
İL TEŞKİLATI
İl teşkilatı; il kongresi, il başkanı, il yönetim kurulu ve il disiplin kurulundan oluşur. İl kongresi, sayısı altı yüzden fazla olmamak üzere, ilçe kongrelerince seçilen delegelerden oluşur.
O ilin partili milletvekilleri ile yönetim ve disiplin kurulları başkan ve üyeleri, il kongresinin tabii üyeleridir. Geçici yönetim kurulu başkan ve üyeleri de kongreye katılma hakkına sahiptirler. Ancak geçici il yönetim kurulu başkanı ve üyelerinden delege sıfatı olmayanların kongrede oy kullanma hakları yoktur.
İl kongresi, büyük kongrenin yapılmasına engel olmayacak şekilde parti tüzüğünde gösterilen süreler içinde toplanır. Bu süre iki yıldan az, üç yıldan fazla olamaz. Partinin il kongresi MKYK’nın uygun görmesi ile belirlenecek tarihte yapılır.
İl kongresi; il başkanı, il yönetim kurulu ve il disiplin kurulu asıl ve yedek üyeleri ile büyük kongre asıl ve yedek delegelerini seçer.
İl Başkanı, İl kongresinde aday olanlar arasından gizli oylama ile en yüksek oy alan aday il başkanı seçilir. İl başkanı en çok 3 yıl için seçilir. İl içerisinde partiyi temsil eder. İl teşkilatı adına yazışma yapar. Mali işlerle ilgili yazışmalarda muhasip üyenin, diğer yazışmalarda sekreter üyenin de imzası bulunur.
İl yönetim kurulu, il kongresi tarafından gizli oyla seçilen ve il başkanı hariç 7 üyeden oluşur. Parti tüzük ve programı çerçevesinde MKYK kararlarının gereklerini yerine getirir.
İl kongrelerinin toplantı dönemi MKYK tarafından belirlenir. Bu süre 2 yıldan az 3 yıldan fazla olamaz.
İl kongresinde ili temsil edecek büyük kongre için belirlenen sayıda asıl, bu sayının yarısı kadar yedek delege seçimi yapılır. Delegelerin görev süresi bir sonraki olağan kongrenin toplantısına kadardır.
MKYK üye tam sayısının 2/3 çoğunluğu kararıyla delege seçimini iptal edebilir. Geçici yönetim kurulu başkan ve üyeleri kongreye katılabilirler. Delege sıfatı olmayanların oy hakkı yoktur.
Kongre gündemi ilgili birimin yönetim kurulunca oluşturulur. Kongreden en az yedi gün önce toplantının yer, zaman ve gündemi ilgili birim binasında yapılacak ilanla duyurulur. İlk toplantıda yeteri kadar çoğunluk sağlanamadığı takdirde ikinci toplantının yer, zaman ve gündemi ilanda belirtilir. Güvenlik tedbirlerinin alınması için ayrıca beş gün önce mülki idare amirliğine de bildirilir.
Delege listeleri kongreden en az on beş gün önce yetkili seçim kurulu başkanlığına verilir. Yer, zaman ve gündemi ile çoğunluk sağlanamazsa ikinci toplantıya ilişkin bilgiler de eklenir.
Seçim başkanlığınca onaylı liste ve ekler kongreden yedi gün önce teşkilat birim binasında askıya çıkarılır. Askı süresi üç gün olup bu süre içinde yapılacak itirazlar en geç iki gün içinde hâkim tarafından kesin karara bağlanır.
Organ ve delege seçimleri gizli oy, açık tasnif ve liste yöntemi veya çarşaf liste ile yapılabilir. Büyük kongre, il, ilçe ve belde delegelerinin tespiti, seçim yöntemi, adaylık ve çalışma düzenleri delege veya kongre yönetmeliğinde gösterilir.
Görev ve yetkileri her türlü ülke sorunları hakkında görüşmeler yapmak ve delegelerin tekliflerini değerlendirmektir.
Yönetim kurulunun çalışma raporunu, hesap durumunu kabul veya reddeder. İstek sırasına göre söz verir ancak üst birim yetkililerine öncelik verilir.
Yönetim kurullarının ibrasına karar verir. Bu oylamalara ilgili birimin başkan ve üyeleri katılamazlar. Kanun ve tüzükte belirtilen diğer görevleri yerine getirir.
Seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile tutanakların düzenlenmesinden başlayarak 2 gün içinde itirazlar seçim hâkimliğine yapılır. Hâkim bu itirazları aynı gün inceler ve kesin olarak karara bağlar.
Hâkim seçimlerin iptaline karar verdiği takdirde seçimlerin yenileneceği tarihi tespit eder ve partiye bildirir. Belirlenen günde sadece seçim yapılır.
MKYK kararı veya delege tam sayısının yüzde yirmisinin noterlikçe onaylı, yazılı istemi üzerine olağanüstü toplantı yapılır.
Gündem, daveti yapan organca hazırlanır ve gündem dışında başka konu görüşülemez. Birim yönetim kurulu çağrı tarihinden itibaren en geç 45 gün içinde olağanüstü kongreyi toplar.
Yönetim kurulları üye tam sayılarının salt çoğunluğu ile toplanır. Kararlar toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile alınır. Oylarda eşitlik olması hâlinde başkanın katıldığı görüş kabul edilir.
Yönetim kurulunca çağrılanların haricinde kurul üyesi olmayanlar toplantılara katılamazlar. Olağanüstü toplantılar, kurul üyelerinin 1/3’ünün talebi ile yapılır. Sadece toplantı nedeni konular görüşülür.
Başkanın yokluğunda teşkilat, resmî öncelikli sıraya göre başkan yardımcısı tarafından temsil edilir. Yönetim kurulları, gerekli gördüklerinde daha sık toplanmayı kararlaştırabilirler.
Yönetim kurullarının toptan çekilmeleri hâlinde boşalan kurul yerine MKYK tarafından yenileri atanır.
Sadece başkanlığın boşalması veya görevden alınması durumunda kurulun sıradaki yedek üyesi davet edilir, kurul toplanır, üye tam sayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla üyelerinden birini başkan seçer.
Parti program ve ilkelerine uymayan, ilgili belgeleri zamanında yetkili parti üst birimine veya ilgili makamlara göndermeyen yönetim kurulları ve başkanları uyarılır.
10 gün içerisinde uyarının gereklerini yerine getirmeyen, İl ve ilçe başkanı ile yönetim kurullarını görevden almaya MKYK yetkilidir.
Görevden alma sebebi tespit edilip gerekli uyarı yapıldıktan sonra ilçe başkanı veya yönetim kurulunu görevden alınmasını il yönetim kurulu MKYK’ dan gerekçeli bir raporla talep eder.
Görevden alma kararı, SPK 101/d-1 maddesindeki hâller dışında, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ve gizli oyla alınır.
Görevden alma kararlarına karşı yargı yolu açıktır. Yetkili yargı mercii görevden alınanın görev yaptığı yer mahkemesidir. Yargıya yapılacak başvuru yürütmeyi durdurmaz.
Geçici kurullar görevden alma ve çekilme hâlinde oluşturulan kurullardır. Bu kurullar seçilmişlerin hak ve yetkilerini kullanırlar.
Görevden alma kararın ilgililere tebliğinden itibaren 45 gün içinde il kongresi, 30 gün içinde ilçe kongresi, 15 gün içinde belde kongresi toplanarak yeni yönetim kurulunu seçer; çekilme durumunda da aynı süreler geçerlidir. Kongreler yeni delege seçimi yapılmamışsa eski delegelerle yapılır.
İLÇE TEŞKİLATI
İlçe teşkilatının en üst karar ve denetim organı olan ilçe kongresi; ilçe başkanı, ilçe yönetim kurulu asıl ve yedek üyeleri ile il kongre asıl ve yedek delegelerini seçer.
İlçe teşkilatı: illerin merkez ilçeleri ile bağlı ilçelerinde kurulur ve il başkanlıklarına bağlı olarak çalışır. İlçe teşkilatı: İlçe kongresi, ilçe başkanı, ilçe yönetim kurulu ve belde teşkilatından oluşur.
İlçe kongresi seçilmiş 400 delege ile doğal delegelerden oluşur. İlçede kayıtlı üye sayısı 400’den az ise üyelerin tamamı ilçe kongresi delegesi sayılır. İlçeye kayıtlı üye sayısı 400’den fazla ise ilçe kongresinde her mahalle ve köyün kaç delege ile temsil edileceği, partinin ilçe ve çevresindeki köy ve mahallelerde son genel seçimde aldığı oy sayısına göre, parti seçimlere katılmamış ise ilgili ilçeye kayıtlı parti üye sayısına göre belirlenir.
Seçimle görev almış ilçe yönetim kurulu başkanı ve üyeleri, ilçe belediye başkanı, ilçeye bağlı belde belediye başkanları ilgili ilçenin; Büyükşehir hariç il belediye başkanları merkez ilçenin doğal delegeleridir.
Köy ve mahalle delege seçimi, ilçe yönetim kurulu tarafından hazırlanacak takvim içinde, köy ve mahallelerde partinin bu yerlerde son genel seçimde aldığı oy miktarı, seçime katılmamış ise üye sayısı esas alınmak suretiyle bu yerlere verilecek kontenjanlara göre yapılır.
Köy ve mahallede kayıtlı parti üyelerinin listeleri delege seçiminden 15 gün önce ilçe binasında askıya çıkarılır. Partili her üye 3 gün içinde ilçe yönetim kuruluna itirazda bulunabilir. İlçe yönetimi, 2 gün içinde itirazı karara bağlar. Red kararına karşı 2 gün içinde il yönetim kuruluna itiraz edilebilir. İl yönetimi 5 gün içinde karar verir, verilen karar kesindir.
Delege seçimlerine karşı itirazlar 3 gün içinde il yönetim kuruluna yapılır. İl yönetim kurulunun red kararına karşı ilgili kişi 5 gün içinde MKYK’ya itirazda bulunabilir. MKYK’nın kararı kesindir.
İlçe yönetim ve yürütme kurulunun görev ve yetkileri, il yönetim ve yürütme kuruluna paralel şekildedir. İlçe yönetim kurulu, ilçe başkanı hariç 5 üyeden oluşur.
İlçe kongrelerinin toplantı dönemi MKYK tarafından belirlenir. Bu süre 2 yıldan az 3 yıldan fazla olamaz.
İl kongresinde ili temsil edecek büyük kongre için belirlenen sayıda asıl, bu sayının yarısı kadar yedek delege seçimi yapılır. Delegelerin görev süresi bir sonraki olağan kongrenin toplantısına kadardır.
MKYK üye tam sayısının 2/3 çoğunluğu kararıyla delege seçimini iptal edebilir. Geçici yönetim kurulu başkan ve üyeleri kongreye katılabilirler. Delege sıfatı olmayanların oy hakkı yoktur.
Kongre gündemi ilgili birimin yönetim kurulunca oluşturulur. Kongreden en az yedi gün önce toplantının yer, zaman ve gündemi ilgili birim binasında yapılacak ilanla duyurulur. İlk toplantıda yeteri kadar çoğunluk sağlanamadığı takdirde ikinci toplantının yer, zaman ve gündemi ilanda belirtilir. Güvenlik tedbirlerinin alınması için ayrıca beş gün önce mülki idare amirliğine de bildirilir.
Delege listeleri kongreden en az on beş gün önce yetkili seçim kurulu başkanlığına verilir. Yer, zaman ve gündemi ile çoğunluk sağlanamazsa ikinci toplantıya ilişkin bilgiler de eklenir.
Seçim başkanlığınca onaylı liste ve ekler kongreden yedi gün önce teşkilat birim binasında askıya çıkarılır. Askı süresi üç gün olup bu süre içinde yapılacak itirazlar en geç iki gün içinde hâkim tarafından kesin karara bağlanır.
Organ ve delege seçimleri gizli oy, açık tasnif ve liste yöntemi veya çarşaf liste ile yapılabilir.
Büyük kongre, il, ilçe ve belde delegelerinin tespiti, seçim yöntemi, adaylık ve çalışma düzenleri delege veya kongre yönetmeliğinde gösterilir.
Görev ve yetkileri her türlü ülke sorunları hakkında görüşmeler yapmak ve delegelerin tekliflerini değerlendirmektir.
Yönetim kurulunun çalışma raporunu, hesap durumunu kabul veya reddeder. İstek sırasına göre söz verir ancak üst birim yetkililerine öncelik verilir.
Yönetim kurullarının ibrasına karar verir. Bu oylamalara ilgili birimin başkan ve üyeleri katılamazlar. Kanun ve tüzükte belirtilen diğer görevleri yerine getirir.
Seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile tutanakların düzenlenmesinden başlayarak 2 gün içinde itirazlar seçim hâkimliğine yapılır. Hâkim bu itirazları aynı gün inceler ve kesin olarak karara bağlar.
Hâkim seçimlerin iptaline karar verdiği takdirde seçimlerin yenileneceği tarihi tespit eder ve partiye bildirir. Belirlenen günde sadece seçim yapılır.
MKYK kararı veya delege tam sayısının yüzde yirmisinin noterlikçe onaylı, yazılı istemi üzerine olağanüstü toplantı yapılır.
Gündem, daveti yapan organca hazırlanır ve gündem dışında başka konu görüşülemez. Birim yönetim kurulu çağrı tarihinden itibaren en geç 45 gün içinde olağanüstü kongreyi toplar.
Yönetim kurulları üye tam sayılarının salt çoğunluğu ile toplanır. Kararlar toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile alınır. Oylarda eşitlik olması hâlinde başkanın katıldığı görüş kabul edilir.
Yönetim kurulunca çağrılanların haricinde kurul üyesi olmayanlar toplantılara katılamazlar. Olağanüstü toplantılar, kurul üyelerinin 1/3’ünün talebi ile yapılır. Sadece toplantı nedeni konular görüşülür.
Başkanın yokluğunda teşkilat, resmî öncelikli sıraya göre başkan yardımcısı tarafından temsil edilir. Yönetim kurulları, gerekli gördüklerinde daha sık toplanmayı kararlaştırabilirler.
Yönetim kurullarının toptan çekilmeleri hâlinde boşalan kurul yerine MKYK tarafından yenileri atanır.
Sadece başkanlığın boşalması veya görevden alınması durumunda kurulun sıradaki yedek üyesi davet edilir, kurul toplanır, üye tam sayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla üyelerinden birini başkan seçer.
Parti program ve ilkelerine uymayan, ilgili belgeleri zamanında yetkili parti üst birimine veya ilgili makamlara göndermeyen yönetim kurulları ve başkanları uyarılır.
10 gün içerisinde uyarının gereklerini yerine getirmeyen, İl ve ilçe başkanı ile yönetim kurullarını görevden almaya MKYK yetkilidir.
Görevden alma sebebi tespit edilip gerekli uyarı yapıldıktan sonra belde başkanı ve yönetim kurulunu görevden almaya ilçe yönetim kurulu ise il yönetim kurulundan gerekçeli bir raporla talep eder.
Görevden alma kararı, SPK 101/d-1 maddesindeki hâller dışında, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ve gizli oyla alınır.
Görevden alma kararlarına karşı yargı yolu açıktır. Yetkili yargı mercii görevden alınanın görev yaptığı yer mahkemesidir. Yargıya yapılacak başvuru yürütmeyi durdurmaz.
Geçici kurullar görevden alma ve çekilme hâlinde oluşturulan kurullardır. Bu kurullar seçilmişlerin hak ve yetkilerini kullanırlar.
Görevden alma kararın ilgililere tebliğinden itibaren 45 gün içinde il kongresi, 30 gün içinde ilçe kongresi, 15 gün içinde belde kongresi toplanarak yeni yönetim kurulunu seçer; çekilme durumunda da aynı süreler geçerlidir. Kongreler yeni delege seçimi yapılmamışsa eski delegelerle yapılır.
TEŞKİLATLARIN İLK KURULUŞU
Kurucular kurulu, bu tüzüğün büyük kongreye tanıdığı bütün görevleri yüklenir ve yetkileri taşır. Kanun ve tüzüğün verdiği bütün görevleri yapar.
Partinin tüzel kişilik kazanmasından itibaren 30 gün içinde kurucular kurulu toplanır ve Genel Başkanı, MKYK’yı, merkez disiplin kurulunu seçer. İlgili mercilere bildirimde bulunur.
Kurucu il, ilçe ve belde başkanları kendi yönetim kurullarının; kurucu genel başkan ise MKYK’nın doğal üyesidir.
Yerel teşkilatların birim organları kongrelerini yapıncaya kadar görevli olmak üzere başkan, yönetim, disiplin kurulu üyeleri MKYK tarafından atanır. Atanan kişiye “görevlendirme belgesi” verilir. Bu kişinin oluşturacağı listenin merkezce onaylanması ile kurucu yönetim kurulmuş olur.
Kurucu kurulların oluşturulmasında yedek üye yazımı zorunlu değildir.
Kuruluşta Üye Yazım Yetkisi MKYK’ya aittir. Parti alt birim organları oluşturuluncaya kadar, üye başvuruları MKYK tarafından karara bağlanır. Yapılacak olan ilk Büyük Kongreye kadar Kurucular Kurulu üye kaydı yapabilir.
YURTDIŞI TEMSİLCİLİKLERİ
Yurt dışı temsilcilikleri, MKYK’nın kararıyla oluşturulur. MKYK kararıyla Yurt Dışı Temsilcisi atanır.
TBMM PARTİ GRUBU
En az 20 milletvekiline sahip siyasi parti TBMM’de grup oluşturabilir. Grup oluşturma kararı parti Genel Başkanı tarafından TBMM başkanlığına yazıyla bildirilir. Parti milletvekilleri bu grubun üyeleridir.
TBMM’de grup kurulması, grup başkan vekilleri, grup yönetim kurulu, grup disiplin kurulu seçimleri ve grup üyelerinin görevleri, grup iç yönetmeliğinde gösterilir.
Grup iç yönetmeliği SPK 23 maddesine uygun olarak hazırlanıp kabul edildikten sonra TBMM başkanlığına sunulur. Grup iç yönetmeliğine parti tüzük ve programına aykırı hükümler konulamaz.
Parti Genel Başkanı aynı zamanda TBMM grubunun da başkanıdır. Genel Başkan milletvekili değilse, Parti meclis grubu yapacağı ilk toplantıda üye tam sayısının salt çoğunluğu ile bir grup başkanı seçer. İlk iki turda çoğunluk sağlanamazsa üçüncü turda en çok oy alan seçilmiş olur.
Grup yönetim kurulunun başkan ve başkan vekilleri dâhil kaç kişiden oluşacağı grup iç yönetmeliğinde belirtilir. Grup başkan vekilleri, grubun yasama çalışmalarının yürütülmesinde genel başkanın yardımcılarıdır.
SEÇİM VE ADAYLIK İŞLERİ
Milletvekili genel veya ara seçimlerinde, adaylık için müracaat edenlerin adaylığı MKYK tarafından; Ön seçim, Aday yoklaması, Merkez yoklaması usullerinden biri veya birkaçı ile yapılabilir.
Hangi seçim çevresinde hangi usulle aday tespiti yapılacağına MKYK karar verir. Ön seçim, Siyasi Partiler Kanunu’nun ön seçimle ilgili hükümleri uyarınca yapılır. Aday yoklamasına katılacak seçmenleri belirleme yetkisi MKYK’ya aittir. Merkez yoklaması, MKYK tarafından adayların belirlenmesidir.
Aday listeleri kesinleşmeden oluşacak eksiklikler MKYK tarafından doldurulur. MKYK il ve ilçe yönetim kurullarını da yetkili kılabilir.
Seçimlerde, seçilme yeterliliğine sahip herkes aday adayı olabilir. Bu nitelikteki aday adaylarından hangi şartlar ile adaylıklarının kabul edileceği ve müracaat usulleri MKYK tarafından belirlenir.
Bir kimse aynı seçim için birden fazla yerde ön seçime katılamaz. Ön seçime katıldıktan sonra başka bir partiden merkez adayı olamaz. Partiden istifa etmemiş bir kişi bağımsız aday olamaz.
Aday tespitleri, ön seçim ya da aday yoklaması şekillerinden biri ile yapılacaksa toplam olarak TBMM’nin üye tam sayısının yüzde beşini aşmamak kaydıyla ilini, seçim çevresini, aday listesindeki sırasını, ön seçim veya aday yoklaması tarihinden en az on gün önce Yüksek Seçim Kuruluna bildirmek koşuluyla merkez kontenjan adayı göstermeye Genel Başkan yetkilidir. Kontenjan adayı gösterilenler, ön seçim veya aday yoklamasına katılamazlar.
Yerel Seçimlerde aday tespitleri yapılırken adayların ön seçim veya aday yoklaması usullerinden biri ile belirlendiği hâllerde aday adayı olmak isteyen teşkilat başkan ve yönetim kurulu üyelerinin seçim takviminde belirtilen süre içinde görevlerinden istifaları zorunludur.
Seçimlerde aday gösterme yetkisi MKYK’ya aittir. MKYK bu yetkisini alt birimlere devredebilir.
Milletvekili seçimleri ve yerel seçimlerde adaylığa müracaatın şekil ve şartları, aday belirlemeye ilişkin hususların usul ve esasları, seçim sonuçlarına itiraz gibi konular tüzük hükümleri saklı kalmak kaydıyla MKYK tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
DİSİPLİN İŞLERİ
Disiplin cezaları; Uyarma, Kınama, Partiden ve gruptan geçici ihraç, Partiden ve gruptan kesin ihraçtır.
Uyarma, yazılı olarak dikkat çekmektir. Kınama, yazılı olarak kusur bildirmektir.
Geçici ihraç, üyenin partiden altı aydan bir yıla kadar ilişkisinin kesilmesidir. Geçici ihraç cezası sürenin dolmasıyla işlemden kalkmış sayılır.
Kesin ihraç, üyenin süresiz olarak parti ile ilişkisinin kesilmesidir. Partiden ihraç kararları teşkilatlara duyurulur, ilgilinin kayıtlı olduğu ilçedeki kütüğüne işlenir.
Uyarma cezasını gerektiren suçlar: Görevi ile ilgili çalışmalarda partinin amaç ve ilkelerine aykırı davranışta bulunmak, Yapılan uyarıya rağmen aidatını ödememekte ısrar etmek, Partinin mallarını özentisiz ve amacı dışında kullanmak.
Kınama cezasını gerektiren suçlar: Partinin menfaatlerini zedeleyici yayın ve propaganda yapmak, Parti organlarının verdiği parti görevini kabul etmemek, Parti defterlerini kanun, tüzük ve yönetmeliklere aykırı tutmak.
Geçici ihraç cezasını gerektiren suçlar: Partide görevli olmadığı halde kendisine belli görevler verilmiş gibi davranmak, Kapalı toplantılarda tartışılan konuları açıklamak, Yapılan uyarılara rağmen seçimlerde parti adaylarının aleyhine, diğer partili adayların lehine çalışmak, Parti çalışmalarında üyelere karşı şiddet kullanmak, Görevden ayrıldığında iade etmesi gereken eşyayı iade etmemek, Parti yöneticileri ve üyeleri hakkında iftira ve karalamada bulunmak.
Kesin ihraç cezasını gerektiren suçlar: Parti görevlerini kendisinin ya da başkasının kişisel çıkarlarına alet ederek parti nüfuzunu kötüye kullanmak, Parti parasını ve eşyasını zimmetine geçirmek, Kongrelerde ve aday yoklamalarında menfaat karşılığı oylama sonuçlarına tesir etmek, Partiye ait belge ve kayıtlarda hile veya sahtecilik yapmak, Parti yöneticileri tüzel kişiliği hakkında basın yoluyla iftira ve karalamada bulunmak, Parti tüzük ve programına aykırı hareket etmekte ısrar etmek.
İl sınırları içerisinde ikamet eden parti üyeleri hakkında il disiplin kuruluna sevk yetkisi il yönetim kuruluna, MKYK, merkez disiplin kurulu üyeleri ile milletvekilleri, milletvekili olmayan bakanlar ve Genel Başkan hakkında merkez disiplin kuruluna sevk yetkisi MKYK’ya, milletvekillerinin TBMM işlemleri ile ilgili veya parti grubuna ilişkin grup disiplin veya karma disiplin kuruluna sevk yetkisi ise grup yönetim kuruluna aittir.
Disiplin kurullarına sevk kararı gizli oyla ve bu kararı alacak kurulun üye tam sayısının salt çoğunluğu ile alınır.
Tedbir Kararı, Partiden geçici veya kesin çıkarmayı gerektiren hâllerde, disiplin cezası verilmesi için sevk kararı almaya yetkili olan parti organları, tedbir niteliğinde olmak üzere disiplin kuruluna sevk edilen üyeyi parti içindeki görevlerinden derhal uzaklaştırabilirler.
Hakkında tedbir kararı verilen üye, ayrıca başka bir karara gerek olmaksızın partideki görevinden uzaklaştırılır ve üyelik haklarından mahrum kalır.
İlgili, bu tedbir kararının kaldırılmasını sevk edildiği disiplin kurulundan isteyebilir. Bu istek, disiplin kurulu tarafından 7 gün içinde karara bağlanır.
Bu karara itiraz üst disiplin kuruluna bir hafta içerisinde yapılabilir. Üst disiplin Kurulunun kararı kesindir.
Disiplin kurullarınca birinci derece olarak verilen disiplin cezalarına karşı; hakkında hüküm verilen parti üyesi veya takibat yapan yönetim kurulu tarafından tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde itiraz edebilir.
Hakkında partiden veya gruptan geçici veya kesin çıkarma cezası verilen parti üyesi, bu cezaya karşı disiplin kuruluna sevk eden organ veya merci veya disiplin kurulunun görev ve yetkisizliği veya alınan kararların kanuna, parti tüzüğüne ve iç yönetmeliğe şekil ve usul bakımından aykırı bulunduğu iddiasıyla, parti itiraz yollarını kullandıktan sonra nihai karar niteliğindeki son karara karşı 30 gün içerisinde, nihai karar veren merciin bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesine itiraz edebilir. Mahkemenin kararı kesindir.
Öğrenildiği tarihten itibaren 6 ay, vukuundan itibaren 2 yıl içinde sevk kararı almamış disiplin suçları zaman aşımına uğradığından soruşturma yapılamaz.
Kesinleşen disiplin cezalarının af yetkisi MKYK’ya aittir. MKYK bu yetkisini ilgilinin başvurusu üzerine kullanabilir.
Disiplin kurullarının görev süresi, yeni disiplin kurulunun seçilmesi ile sona erer. Disiplin kurulları üye tam sayısının 2/3 çoğunluğu ile toplanır, hazır üyelerin çoğunluğu ile de karar verir. Ancak kesin çıkarma kararlarında üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar verir.
Partinin disiplin kurulu üyeleri; kongreler, TBMM’deki parti gurubu üyelikleri hariç partinin diğer organ kurul ve görevlerinde bulunamaz, partiye maddi bir hizmet bağı ile bağlanamaz ve partiden herhangi bir suretle gelir sağlayamazlar.
Bir disiplin kurulunda görev alan diğer bir disiplin kurulunda görev alamaz. Eşler ile ikinci dereceye kadar kan ve sıhrî hısımlar aynı disiplin kurulunda görev alamaz ve bunlarla ilgili kararlara katılamazlar.
Disiplin kurulları en geç otuz gün içinde karar verirler, verilen kararlar ise en geç otuz gün içinde ilgiliye tebliğ edilir.
Disiplin kurullarına sevk yetkisine sahip bulunan parti organ ve mercilerinin kararları ile disiplin kurullarınca verilen disiplin cezaları hakkında partinin hiçbir kademesinde ve kongresinde görüşme yapılamaz ve karar alınamaz.
Disiplin kuruluna sevk edilen partilinin, yazılı veya sözlü savunması alınmadan karar verilemez. Savunma için verilecek süre, disiplin kurulu başkanlığınca yazılı çağrı belgesinin ilgiliye tebliğ tarihinden itibaren 15 gündür. Ancak seçimlerde veya kamuoyu önünde açıkça veya yayın yoluyla işlenen disiplin suçlarında bu süre 7 gündür. Savunma süresini geçirenler savunma hakkından vazgeçmiş sayılırlar.
Disiplin işlerinde uygulanacak yöntemler ile ilgililerin savunma ve itiraz hakları kurullarda görev bölümü; kurulların toplanma, çalışma ve karar alma esasları; süreler ve diğer işlemler disiplin yönetmeliği ile düzenlenir.
PARTİ DEFTERLERİ
Her kademedeki parti organları üye kayıt defteri, karar defteri, gelen ve giden evrak kayıt defteri, gelir ve gider defteri ile demirbaş eşya defteri tutmak zorundadırlar.
Üye kayıt defteri, mahalle ve köy esasına göre tutulur. Karar defteri, ilgili organın kararlarını, tarih ve numara sırasıyla ihtiva eder. Kararlar oylamaya katılanlar tarafından imzalanır. Kongrece alınan kararları da ihtiva etmesi gereken kongre tutanak özetleri başkanlık divanı üyelerince imzalanır.
Gelen ve giden evrak tarih ve numara sırasıyla gelen ve giden evrak kayıt defterine kaydedilir ve gelen evrakın asılları ile gönderilen evrakın örnekleri bu tarih ve numaralar altında dosyalarda saklanır.
Parti adına elde edilen gelirlerin alındığı ve yapılan giderlerin ne gibi işlere ve yerlere harcandığı ilgili defterlere sıra ile ve belgeleri de belirtilerek geçirilir.
Bütün defterlerin sayfaları ve kaç sayfadan ibaret oldukları teşkilatın bulunduğu ilgili seçim kurulu başkanı tarafından mühürlenir ve tasdik edilir.
Partiye giriş işlemlerini gösteren üyelik beyannamelerinin birer örneği ilçe ve il kademesinde, alfabetik sıra esasına göre tasnif edilmiş olarak ayrı bir dosyada saklanır.
MALİ İŞLER
PARTİNİN GELİRLERİ
Partinin gelir kaynakları; Giriş ve üyelik aidatı, Milletvekilliği aidatı, Adaylık için başvuranlardan alınan özel aidat, Parti yayınlarının satış bedelleri, Parti bayrağı, flaması, kalemi, rozeti ve benzeri işaretlerinin satışından sağlanan gelirler, Üye kimlik kartlarının ve parti defter, makbuz ve kâğıtlarının sağlanması karşılığında alınacak gelirler, Parti mal varlığından elde edilecek gelirler, bağışlar, Devletçe yapılan yardımlar ve SPK 110.maddesine göre partiye intikal edecek mallar, hak ve alacaklardır.
Parti mal varlığından alınan gelirler hariç diğer gelir kaynaklarından elde edilen gelirlerden hiçbir şekilde resim ve harç alınamaz.
Giriş aidatı asgari 10 TL’dir ve partiye girişte bir kez ödenir. Üyelik aidatı yıllık asgari 120 TL olup aylık veya yıllık olarak ödenir. Aidat miktarlarını her yıl belirlemeye MKYK yetkilidir.
Partili milletvekillerinin ne kadar aidat vereceği ve bu yolla sağlanmış olan gelirlerin, TBMM parti grubu çalışmalarına ve parti genel merkezine ne oranda ayrılacağı, TBMM grup kararı ile tespit edilir. Bu aidatların yıllık miktarı, milletvekili ödeneğinin bir aylık tutarını geçemez.
Partinin TBMM’de grubu yoksa milletvekili aidatlarının yukarıda belirtilen miktarın yarısını geçmemek kaydıyla MKYK saptar.
Adaylık için başvuru aidatı, MKYK tarafından belirlenir. Bu belirlemede, adayların sosyal ve ekonomik durumları da göz önünde tutulabilir.
Bağışlar SPK 66. maddesi hükümlerine uygun olarak kabul edilir. Partiye yapılacak yardımların MKYK tarafından belirlenecek belli bir miktarı il ve ilçe teşkilatlarına gönderilebilir.
PARTİNİN GİDERLERİ
Harcamalar, sözleşmeler ve yükümlülükler parti tüzel kişiliği adına yapılır. İl ve ilçe yönetim kurulları olağan bütçeleri dışında sözleşme yapması ve yükümlülük altına girmesi, ilgili genel başkan yardımcısının oluruna bağlıdır.
Olursuz yapılan bağış ve yükümlülüklerden parti tüzel kişiliği sorumlu tutulamaz; MKYK veya Genel Başkan veya parti tüzel kişiliği aleyhine takipte bulunulamaz.
Bu ve benzeri durumlarda sorumluluk sözleşmeyi yapan veya yükümlülük altına giren kişi veya kişilere aittir. Partinin bütün giderleri parti tüzel kişiliği adına yapılır ve amaçlarına aykırı harcama yapılamaz.
Tüm harcamalar, yetkili organ veya merciin kararına dayanması şarttır. Siyasi partiler üyelerine, gerçek ve tüzel kişilere hiçbir şekilde borç veremezler.
BÜTÇE VE HESAP
İl yönetim kurulu, bağlı ilçeleri de kapsamak üzere, gelir ve gider tahminlerini ayrı ayrı gösteren yıllık bütçeyi hazırlar ve her yılın ekim ayı sonuna kadar genel merkeze gönderir.
Bu bütçeler ile aynı süre içinde hazırlanacak genel merkez bütçesi en geç ilgili takvim yılından önceki aralık ayı sonuna kadar MKYK tarafından incelenir ve karara bağlanır.
İlçeleri de kapsamak üzere iller teşkilatı her bütçe yılını izleyen nisan ayı sonuna kadar, bir önceki yıla ait uygulama sonuçlarını gösteren kesin hesaplarını hazırlarlar. İller teşkilatından gönderilenler ve parti merkezine ait olan kesin hesaplar, MKYK tarafından incelenerek karara bağlanır ve birleştirilir.
Parti hesapları, bilanço esasına göre düzenlenir. Genel Başkan, karara bağlanarak birleştirilmiş olan tüm parti teşkilatı ile ilgili kesin hesapların bir örneğini, haziran ayı sonuna kadar Anayasa Mahkemesi ve bilgi için Cumhuriyet Başsavcılığına gönderir.
Parti tüzel kişiliği adına sözleşme yapılmasına ve yükümlülük altına girilmesine, gelir ve gider defterlerinin tutulmasına, parti bütçe ve kesin hesaplarının düzenlenmesine ilişkin kurallar ve bu konulardaki yönetim birimlerinin görev ve sorumlulukları MKYK tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
YETKİ DEVRİ VE MAKAMLARA BİLDİRİM
Parti üst birim organları belirleyecekleri usul ve esas çerçevesinde yetkilerini geçici veya sürekli olarak alt birim organlarına bırakabilir. Tüzükte öngörülen süreleri kısaltmaya MKYK yetkilidir. Bu fıkralar kanunların amir hükümlerine aykırı olamaz.
Kongreler hariç, göreve getirilenlerin ad ve soyadları, ikametgâhları ve nüfus cüzdanı örnekleri doğum yeri ve tarihleri, meslek ve sanatları, seçim ve atamayı takip eden 15 gün içinde mahallin en büyük amirine bir yazıyla bildirilir.
Merkez teşkilatında görev alanlarla ilgili bildirim de aynı süre içerisinde doğrudan İçişleri Bakanlığına ve Cumhuriyet Başsavcılığına verilir.
YÖNETMELİKLER
Uygulama ile ilgili yönetmelikler MKYK’ca hazırlanır ve onaylanır. Değişiklikler de aynı yöntemle yapılır. Tüzüğün öngördüğü yönetmelikler ilk olağan kongreden sonra üç ay içinde hazırlanır.
PARTİ TÜZEL KİŞİLİĞİNE SON VERİLMESİ
Parti tüzel kişiliğine MKYK’nın teklifi ve büyük kongre üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile son verilebilir. Parti malları ile ilgili tasfiye şekli SPK 110. Maddesine uygun olarak büyük kongre kararında gösterilir.
YÜRÜRLÜK
Bu tüzük kurucular kurulunun kabul ettiği tarihte yürürlüğe girer. Bu tüzük hükümlerini Merkez Karar ve Yönetim Kurulu yürütür.